Carl Cederström ~ Ons geluksideaal – Een nieuwe blik op een versleten idee

Carl Cederström – Ills. Joseph Sassoon Semah

Carl Cederström, auteur van The Wellness Syndrome en ‘Desperately Seeking Self-Improvement’ onderzoekt in Ons Geluksideaal – Een nieuwe blik op een versleten idee onze opvattingen van geluk. Hij omschrijft het geluksideaal als een expressie van wat mensen wensen en verlangen als het gaat om het goede leven.

Het geluksideaal bereikte zijn hoogtepunt in de jaren zestig met de Oostenrijkse psychoanalyticus Wilhelm Reich en zijn onconventionele interpretatie van seksuele driften. Reich combineerde de eis om authentiek te zijn met de voorwaarde van seksueel genot: het ideaal van seksuele en existentiële bevrijding. Het ideaal dat dat het rijke Westen nu al bijna een eeuw beheerst zijn weliswaar geworteld in het begin van de twintigste-eeuwse Europese psychiatrie, en de tegencultuur van de jaren dertig, maar leidt alleen tot de huidige hedonistische consumentencultuur. Authenticiteit, genot, narcisme en zelfontplooiing vormen het hart van dit geluksideaal, en voor ons geluk zijn we zelf verantwoordelijk.
Multinationals en reclamebureaus dringen ons levens op die steeds meer onbevredigend, onzeker en narcistisch zijn. Zelfontplooiing werd decennia later niet een doel op zich maar een manier om je eigen marktwaarde te vergroten. Trainingscentra leerden grote groepen mensen hoe ze persoonlijke bevrijding konden combineren met financieel succes. Grote ondernemingen ontleenden inspiratie aan de ‘human potential movement’. Dit specifieke geluksideaal werd opgenomen en verwerkt in bedrijfsculturen. De grens tussen productie en consumptie aan de ene kant en het streven naar geluk aan de andere kant vervaagden. Geluk kon via werk worden bereikt.

Cederström vraagt zich af of nu, in een tijd van schaarste en onzekerheid, andere alternatieven zijn te bedenken voor een zinvol geluksideaal.
Hij sluit zijn boek optimistisch en ietwat hoogdravend af: “In plaats van geluk te definiëren in individualistische termen en waanvoorstellingen, zullen we het in de toekomst moeten zien als een collectieve strijd van toewijding aan de waarheid.”
Tegenover het hedonisme en individualisme van de vorige generaties stelt Cederström een andere visie op het goede leven, gekenmerkt door een grotere betrokkenheid bij de wereld. Als we ons laten leiden door liefde, vriendelijkheid en solidariteit kunnen wij onszelf en onze maatschappij opnieuw uitvinden.

Carl Cederström is verbonden aan de Stockholm Business School.

Carl Cederström – Ons Geluksideaal – Een nieuwe blik op een versleten idee. Ten Have, Amsterdam, 2018. ISBN 9789025906740

Linda Bouws – St. Metropool Internationale Kunstprojecten