Webpamflet 3 – Op weg naar concrete utopieën: het Gouden Eeuw Spel

• door: Henk A. Becker

3.1. Inleiding
3.2. Componenten van concrete utopieën
3.3. Het Droomboek als concrete utopie
3.4. Het opstellen van concrete utopieën
3.5. Werken met concrete utopieën: onder meer het Gouden Eeuw Spel
3.6. Slotopmerkingen

WEBPAMFLET 3 is onderdeel van een living document waarvan regelmatig een update zal verschijnen. De basis voor het  living document wordt gevormd door Generaties van Geluksvogels en Pechvogels (2013).

3.1 Inleiding
Ongetwijfeld zullen in de nabije toekomst opnieuw concrete utopieën verschijnen. In ons land en elders. Voor het opstellen of beoordelen van dergelijke documenten is het nuttig om te weten welke componenten een concrete utopie pleegt te herbergen. Op basis van de reeds in Webpamflet 1 besproken concrete utopieën volgt in het onderhavige Webpamflet een overzicht van dergelijke componenten.
Ook het in 2013 verschenen Droomboek vormt een concrete utopie. Van dit Droomboek zijn anderhalf miljoen exemplaren gedistribueerd. Welke toepassing kunnen deze exemplaren van dit boek krijgen?
Er zijn grote aantallen terreinen waarin concrete utopieën aan de orde kunnen komen. Denk aan een maatschappelijk debat, samenlevingsbreed. Denk aan debatten in één of meer maatschappelijke organisaties zoals Rotary en Probusclubs. Denk aan middelbare en hogere scholen alsmede afdelingen en faculteiten in universiteiten. Hoe verloopt in deze terreinen het ontwerpen?
Wie concrete utopieën in dergelijke maatschappelijk debatten en in organisatorische kaders wil toepassen, kan gebruik maken van een aantal methoden. Hiertoe behoort onder meer het Gouden Eeuw Spel.

3.2  Componenten van concrete utopieën
Een groot aantal componenten staat voor het ontwerpen van concrete utopieën ter beschikking, zoals onder meer in de voorgaande Webpamfletten naar voren is gekomen.
Als eerste component komt de reikwijdte van concrete utopieën in beeld. De in Webpamflet 1 besproken voorbeelden gaan stuk voor stuk over een niet te groot stuk samenleving. Bijvoorbeeld over economie, milieu of energiebeleid. Zodra leden van de samenleving worden uitgenodigd om realistische scenario’s naar voren te brengen is het strikt noodzakelijk om een bepaald terrein centraal te stellen. Wordt een dergelijke afperking achterwege gelaten dan plegen tal van trivialiteiten naar voren te worden gebracht.
De tweede component is de maatschappelijke context. In vele gevallen kan het patroon van generaties als context worden gehanteerd. Niet alleen als momentopname maar ook als een dynamisch model. Denk aan de slang die een konijn heeft ingeslikt. Traag schuift het lichaam van het konijn door het slangenlichaam. Ondertussen verteert het lijf. Een momentopname van het patroon van generaties kan worden uitgebreid tot een dynamisch model van de samenleving als een patroon van opschuivende generaties.
Als een derde component geldt niet alleen een beschrijving van de generaties maar ook een beoordeling van de generaties en hun onderdelen. Een voorbeeld van dergelijke beoordelingen vormen de ‘controversezittingen’ uit de Maatschappelijk Discussie Energiebeleid. Deze controversezittingen zijn georganiseerd op basis van een voorbeeld uit de Verenigde Staten: de ‘science courts’. In een wetenschapsrechtbank staat een document met de standpunten van een hoofdpersoon centraal. Dit document wordt door een ‘voorstander’ verdedigd. Het wordt ook door een ‘tegenstander’ aangevallen. De strijd tussen de hoofdpersoon en de twee ‘advocaten’ speelt zich af ten overstaan van een ‘lijdelijke rechter’. Deze spreekt geen vonnis uit maar probeert door het stellen van vragen de tegenstellingen te laten verhelderen en zo veel mogelijk te laten overbruggen.
De vierde component sluit nauw bij de vorige aan. Deze component houdt een SWOT-analyse in. Dus het aftasten van ‘strengths, weaknesses, opportunities, threats’. Vooral het rapport ‘Nederland 2020: terug in de top 5’ vormt een voortreffelijk toepassing van een SWOT-analyse.
Bij de vijfde component gaat het om het op zoek gaan naar ‘stille reserves’ in het terrein van de betroken concrete utopie. Ook hiervoor vormt het onder component vier genoemde rapport een boeiende illustratie.
De zesde component betreft de afstemming van de concrete utopie op zorgvuldig gekozen categorieën van lezers. Veelal tracht een concrete utopie twee categorieën van lezers te boeien. In de eerste plaats lichtgewicht lezers. Dus Jan met de Pet, maar ook een slechts licht geboeide Jan met de Cap en Jan met de Baret. In de tweede plaats de half-zwaar of zwaar geïnteresseerde lezers. Een dergelijke afstemming kan bijvoorbeeld worden bereikt door het betrokken document van een gemakkelijk leesbare inleidende tekst te voorzien en vervolgens de hoofdtekst gaandeweg meer af te stemmen op deskundigen en topdeskundigen. Vooral het rapport ‘Grenzen aan de Groei’ is een goed voorbeeld van een dergelijke tweeledige benadering.

3.4  Het Droomboek als concrete utopie
In 2013 verscheen het ‘Droomboek’. Heel Nederland werd uitgenodigd om een essay in te zenden dat aan een zeer beperkt aantal woorden was gebonden. Elk essay diende tot uitdrukking te brengen: ‘Mijn droom voor ons land, inspiratie voor de Koning’. Er werden ruim 6.000 inzendingen ontvangen. Een selectie van ruim driehonderd inzendingen werd tot een boek uitgewerkt. Dit boek is in handen gekomen van ruim anderhalf miljoen Nederlanders. De digitale versie van het boek kan nog steeds vanuit de website van het Nationaal Comité Inhuldiging worden gedownload.
De voorzitter van het National Comité Inhuldiging heeft gesteld: ‘Ik hoop dat we mensen met het boek kunnen inspireren om op een positieve wijze na te denken over de toekomst van ons land’.
Naar mijn oordeel kan deze wens van de voorzitter van dit comité alleen in vervulling gaan indien de toepassing van het boek wordt ondersteund door een achtergrondpublicatie en door een aantal uitnodigende spelregels. Het boek Generaties van Geluksvogels en Pechvogels, uitgebracht als living document, kan de vervulling van deze wens bijdragen. Vooral het hierna te beschrijven Gouden Eeuw Spel biedt een concrete vorm van toepassing. In dit spel is het ondermeer mogelijk om items uit het Droomboek in het spel te betrekken. Ruim dertig items zijn hiervoor geschikt.

3.4  Het opstellen van concrete utopieën
Gedetailleerde suggesties voor het opstellen van concrete utopieën zijn reeds in de Minigids naar voren gebracht. Deze suggesties komen nu in een korte samenvatting opnieuw ter beschikking. Presenteer:
–        Het terrein waarvoor de concrete utopieën worden geformuleerd.
–        De maatschappelijke context waarin zij aan de orde zullen komen.
–        De spelers die erbij zullen worden betrokken.
–        De SWOT-analyses die zullen worden toegepast.
–        De organisatorische kaders, die ingeschakeld zullen worden.
Als lichtend voorbeeld kan dienen, zoals reeds is vermeld, het rapport ‘Nederland 2020: terug in de top 5’.

3.5  Werken met concrete utopieën, onder meer het Gouden Eeuw Spel
In vele gevallen blijft het bij het zonder meer publiceren van de betrokken rapporten en voltrekt het maatschappelijk debat zich met weinig of geen sturing.
Dit kan beter, namelijk met inschakeling van het Gouden Eeuw Spel! Wij zijn nog steeds trots onze de gouden periode uit de 17^e eeuw. Nu gaan er steeds meer stemmen op om de periode tussen ongeveer 1945 en 2000 als een gouden eeuw nieuwe stijl te erkennen. De wederopbouw na de Tweede Wereldoorlog heeft een enorme krachtinspanning vereist. Na de verwerkelijking van de wederopbouw is met veel energie doorgewerkt aan economische, sociale en culturele groei. Met als resultaat een bloeiperiode die als een gouden eeuw nieuwe stijl erkend kan worden. Deze constateringen hebben het voornemen doen ontstaan om vanaf het heden met kracht te streven naar weer een gouden eeuw nieuwe stijl. Met als vragen:
–        Welke terreinen komen in beeld?
–        Welke maatschappelijke context is in het geding? Vooral: welke structuur heeft het patroon van generaties nu en welke structuur zal het in de komende decennia vertonen?
–        Welke spelers zullen in actie komen?
–        Welke inbreng kan worden geleverd door één of meer items uit het Droomboek in het betoog te betrekken?
–        Welke opdrachten krijgen de spelers? Op basis van de uitkomsten van SWOT-analyses?
–        Welke opdrachten dient de spelleiding te krijgen?
Om burgers te motiveren en voor te lichten dienen simulaties te worden ingeschakeld. Deze simulaties zullen de benaming ‘Gouden Eeuw Spel’ kunnen waarmaken.

3.6  Slotopmerkingen
Het voorgaande valt in enkele conclusies samen te vatten:
(1)  Ons land doet er goed aan om in de komende drie decennia te streven naar wederom een gouden eeuw nieuwe stijl.
(2)  Dit streven kan plaatsvinden doordat spelers zoals individuele of collectieve sociale actoren concrete utopieën ontwerpen en inbrengen. Dit Webpamflet biedt de nodige methoden en technieken.
(3)  Tot dit streven kunnen tal van items uit het Droomboek bijdragen.
(4)  Dit streven kan ondersteund worden met behulp van ‘wetenschapsrechtbanken’.

Het voorgaande zal heel wat discussies uitlokken.
(1)  Het boek Generaties van Geluksvogels en Pechvogels plus zijn doorlopende reeks van aanvullingen vormt een nieuw type van een living document.
(2)  Dit nieuwe type van een living document zal heel wat navolging krijgen.
(3)  Omdat de auteur(s) van dergelijke living documents onbeperkt kunnen doorgaan wordt het voor recensenten moeilijk om tot een eindoordeel te komen.

BRONNEN
Zie de Minigids en de Webpamfletten 1 en 2

You May Also Like

Kernpunten van de derde, herziene druk van Generaties van Geluksvogels en Pechvogels

Bob van Huet ~ De man achter de generatietheorie

Generaties van Geluksvogels en Pechvogels als Living document ~ Inhoudsopgave

Henk A. Becker ~ Inleiding bij Generaties van geluksvogels en pechvogels

Bonushoofdstuk 2017-1 ~ Een nieuwe blik op de Generatie Z en op volgende generaties

Bonushoofdstuk 2017-2 ~ Beelden van het generatiepatroon

Comments