Herman Korff

• door: Auke van der Berg

Nee, wij mochten thuis niet ‘mof’ zeggen en geen flauwe grappen maken over radio’s en fietsen die teruggebracht moesten worden. Er waren ook goede Duitsers legde mijn vader uit.
In de zomer van 1944 werd mijn opa, Pake Auke, aangesproken toen hij zijn koeien zat te melken op het stukje land vlak buiten Giekerk.
De man vroeg of hij wat melk kon krijgen.
Daarna kwam de man iedere dag langs.
Dat bezoekje duurde steeds langer. Beiden vermeden de oorlog als onderwerp.
Pake vermoedde dat het een onderduiker was die in het bootje van Eeuwe de Vries sliep. Vlakbij de eendenkooi bij de Giekerkerhoek.
Aan het accent te horen dacht Pake dat het een Limburger was.

In de herfst gingen de koeien op stal en zagen de twee elkaar een paar weken niet.
Tot verbazing van Pake stond de man op een dag in de schuur van de boerderij. Hij vroeg of hij een nacht in het hooi mocht slapen met het oog op de naderende regen en storm.
De volgende ochtend vroeg hij of het misschien mogelijk was om er vaker te slapen nu het kouder werd. Pake Auke wilde nu eerst weten wie de man was.
Herman Korff. Een Duitse communist. En dienstweigeraar. Hij was al vier jaar op de vlucht. Eerst had hij onderdak gevonden in Groningen en later in Leeuwarden. Vanuit die stad was hij naar dat bootje bij de eendenkooi gebracht.
Na overleg met mijn oma kreeg hij te horen dat hij de koude dagen door kon brengen in de schuur van de boerderij.
Korff waarschuwde: ‘Als ze me vinden, krijg ik de kogel. Maar jullie ook.’
Dat hadden Pake en Beppe wel begrepen.
Herman Korff had onderdak voor de winterse dagen.

Na de oorlog bleef het contact met Korff bestaan. Ook al omdat mijn vader de laatste maanden van de oorlog onder mocht duiken. Na een mislukt wapentransport waarbij twee doden vielen, moest mijn vader zich schuilhouden. Ook hij verbleef in dat scheepje bij die eendenkooi en in die hooischuur bij wat later zijn schoonouders werden. Want ook in oorlogstijd bloeit de liefde.
Na de oorlog kwam oom Herman zo nu en dan op bezoek, soms gingen mijn ouders naar het stadje in het Ruhrgebied waar Herman Korff in 1991 op 81-jarige leeftijd overleed.

4 en 5 mei

• door: Auke van der Berg

Als om half acht de Wester Harmonie zich opstelt om de herdenking bij het monument van Gerarda Rueter aan de Egidiusstraat in Bos en Lommer muzikaal te omlijsten, schijnt de zon, komen steeds meer bezoekers aanwandelen, gaat een herdershond languit op de stoep liggen.
Een meneer met een snor spreekt vriendelijke welkomstwoorden, een meisje zingt een lied in het Arabisch, gedichten worden voorgedragen, een mevrouw vertelt over al die doden.
Na de Last Post is het stil.
Twee minuten lang.
De Wester Harmonie zet het Wilhelmus in, een paar bezoekers zingen zachtjes mee, kransen worden gelegd, witte rozen uitgedeeld, de Harmonie speelt wat nummers nog maar een keer, op zo veel tijd is niet gerekend.

Als we naar huis lopen, laat een junk een fles wijn vallen, net gekocht, zijn bondgenoot ontploft, er wordt gevloekt, geschreeuwd. Dit is niet de dag voor trammelant, ik geef vijf euro, anders heb ik niet, dankbaarheid is mijn deel.

Vanochtend langs tante van 83 die meldt dat voor haar 4 mei er niet zo toe doet, met het ouder worden denkt ze steeds vaker, iedere dag, aan de dag dat ze op bezoek zou gaan bij opa en oma, die 20 minuten eerder waren opgehaald om nooit terug te komen. Dat ze steeds vaker, iedere dag, denkt aan haar moeder die zo wit was en zo bang. Dat ze vanaf haar achtste nooit meer kind geweest is, dat ze blij is om verder in vrijheid te hebben mogen leven.

Harmonie

• door: Auke van der Berg

De kerk zit wat verstopt in het flatgebouw. Toch hebben veel familieleden en vrienden van de leden van de Harmonie de weg naar de Opgang in Osdorp weten te vinden. Op deze jubileumavond wordt er niet stil gestaan bij het gebrek aan aanwas van jongeren en de zorg om nieuwe bestuursleden te vinden. Vandaag wordt
er naar hartelust gespeeld onder de bezielende leiding van de jonge dirigente.
Als ik na de pauze naar buiten loop, zie ik in de gang een doos staan. ‘Zegels en kaarten voor de zending’.

Amsterdam, die metropool, verandert ter plekke in het dorpje waar ik opgroeide. In de hal van die kerk stond ook zo’n doos. Dat de zending in onze familie een wat rare bijsmaak had, mocht dan misschien zo zijn, maar met het voorgoed verdwijnen van een nichtje van mijn moeder in Nieuw-Guinea tijdens het zendingswerk had Hij ook vast een bedoeling.

Keuzemenu

• door: Auke van der Berg

‘Rozenberg, goedemorgen.’
‘Ben je Joods?’
‘Pardon?’, zeg ik, ‘waarom vraagt u dat?’
‘Je heet toch Rozenberg?’
Dit wordt vast geen bestelling.
‘En?’, vraag ik.
‘Zijn ze vergeten je ouders op te ruimen?’
Dan hangt ie op.
Ik kijk naar het keuzemenu.
‘Onbekend nummer’, staat er.
Ik kijk naar de nagel van mijn linker wijsvinger.
Ik heb dat ding wat te kort afgeknipt. Dat ergert me al een paar dagen.

Prediker

• door: Auke van der Berg

‘Hé, meneer.’
Vijfendertig jaar geleden zat hij iedere dag in de coffeeshop hier om de hoek. Hij viel op tussen de punkers en newwavers door zijn pak, overhemd en stropdas. De nonchalante lok bewees dat hij wist hoe een kuif het recht kreeg op die naam.
Nu steekt hij de straat over en loopt op me af.
Alles heeft hij geprobeerd en uitgebreid getest in die voorbije jaren. Coke, heroïne en alcohol vroegen en vragen voortdurend om aandacht.
Ze hebben hun sporen nagelaten.
‘Ik zie u al heel lang in de buurt’, zegt hij, ‘en ik wil het toch een keer zeggen.’
Ik kijk hem nieuwsgierig aan.
‘U bent altijd zo goed gekleed.’
Hij wacht even.
‘En dit zeg ik niet omdat ik geld ga vragen’, voegt ie er dan aan toe. ‘Al kan ik het wel gebruiken natuurlijk.’
Twee euro later loop ik tevreden verder. Ik trek even aan de linkermouw van mijn colbert en kijk naar de spiegeling in de etalageruit

Amsterdam online

• door: Auke van der Berg

Hieronder een paar verwijzingen naar websites over de stad en haar bewoners.

De website van de Gemeente Amsterdam: https://www.amsterdam.nl/
Feiten en cijfers over Amsterdam: https://www.ois.amsterdam.nl/feiten-en-cijfers/
Daarnaast is de site van het Centraal Bureau Statistiek een bron van vermaak voor cijferaars: https://www.cbs.nl/nl-nl/cijfers
Gemeenteraad Amsterdam: https://www.amsterdam.nl/bestuur-organisatie/gemeenteraad/
Raadsleden en fracties: https://www.amsterdam.nl/bestuur-organisatie/gemeenteraad/raadsleden-fracties/
Ondernemen in Amsterdam: https://www.amsterdam.nl/bestuur-organisatie/volg-beleid/economie/

Artikelen over de geschiedenis van de stad vind je o.a. hier:
https://historiek.net/thema/amsterdam/
http://amsterdamhistorie.nl/
https://onsamsterdam.nl/
https://www.oudamsterdam.info/

Het Stadsarchief: https://www.amsterdam.nl/stadsarchief/
Voor foto’s en filmmateriaal: https://beeldbank.amsterdam.nl/