High Amsterdam ~ Bijlage Muzieklexicon & Literatuurlijst

Bijlage 6 – Muzieklexicon

Acid house: Acid house is ontstaan in de jaren tachtig in Chicago, toen producers de nieuwe Roland TB-303 Bassline in de eerste houseproducties gebruikten. Dit maakt het mogelijk dance-tracks te maken die voornamelijk bestaan uit een telkens herhaalde baslijn en een drumritme. Het metronoom-strakke samenspel tussen drumcomputer en bascomputer zorgt voor een hypnotiserend effect.
BP M: Beats per minute, de tempoaanduiding die het aantal ‘beats’ (slagen) per minuut weergeeft.
Dance: Hoewel veel popmuziek betiteld kan worden als dansmuziek, heeft dance als genre sinds de jaren tachtig specifiek betrekking op grotendeels elektronische muziek die speciaal bedoeld is om de dansvloer vol te krijgen en zich richt op de clubcultuur. De meeste dance-stijlen kenmerken zich door eenvoudige, repeterende melodieën met een prominente bass-drum, in een vierkwartsmaat gespeeld.
Hardcore: De hardste, snelste en meest duistere van alle housestijlen. Vroeger bekend als gabber, nu ook als hardstyle.
Hiphop: Levensstijl én muziekstijl ontstaan in de jaren zeventig in The Bronx. De vier elementen die het fundament van de hiphop vormen: mc’ing, dj’ing, breakdance en graffiti. Schokkerige, funky muziekstijl die geconcentreerd is rond het rappen en waarin vaak gebruik wordt gemaakt van samples.
House: Verzamelnaam voor elektronische dansmuziek. Tegenwoordig ook: een specifieke stroming die het
meeste lijkt op de originele housemuziek uit Chicago, waarbij de nadruk minder op de elektronische instrumenten ligt en meer op de ‘groove’ en de vocalen.
Minimal: Subgenre van techno dat zich onderscheidt door lage basmelodieën, subtiele veranderingen, klikgeluiden en complexe vierkwarts beats. De kick is minder belangrijk dan bij techno. Opvallend is de gelijkwaardigheid van samples en geluidsfragmenten, waarbij alle componenten onmisbaar zijn voor de algehele ‘groove’.
Techno: Monotone ritmes, abstracte melodieën en het ontbreken van vocalen zijn de kenmerken van deze gecomputeriseerde muziek.
Tekno: Keiharde, compromisloze en psychedelische variant van hardcore, populair op illegale feesten.
Trance: Pompeuze house met dwingende vierkwartsmaat die wordt begeleid met dromerige melodieën en psychedelische effecten, afgewisseld met drumclimaxen.
Urban: Letterlijk: stedelijk. In Nederland containerbegrip en (nieuwe) verzamelnaam voor een commerciële, melodieuze en dansbare mix van R&B, rap en hiphop, mode, straatcultuur en glamour. Populair onder allochtone jongeren. Read more

De toekomst

• door: Auke van der Berg

Oom was oud en heeft een goed leven gehad voor zover haalbaar in dit aardse dal. Hij is maar een paar maanden ziek geweest, niet te erg, en is vorige week rustig ingeslapen.

Het zonlicht viel mooi in het kleine kerkje. Het hoofd van de dominee leek los te zitten van de romp. De iPad waarvan hij zijn overdenking voorlas, oogde wat misplaatst in de jaren vijftig. Dat de organiste haar dag niet had, maakte de gemeente niet uit. Met vaste stem zongen de gelovigen ‘Wat de toekomst brenge moge’. De gemiddelde leeftijd maakte het eenvoudig om het antwoord op die vraag te voorspellen.

Tante zat in haar rolstoel. Afwezig is niet het juiste woord, ze was er, maar lichtjes. Haar goedgemutste vriend dementie heeft de scherpe kantjes van het leven weggepoetst.
Ze was verbaasd over al die mensen die haar een hand kwamen geven.
‘Mijn man is weg’, zei ze zo nu en dan.
Om daarna te melden dat het toch wel mooi was dat al die mensen haar verjaardag niet vergeten waren. Want dat was ze vorige week, jarig.

Vrijdagnacht

• door: Auke van der Berg

De taxichauffeur kijkt naar me nu de stoplichten bij het Rijksmuseum op rood staan.
‘Mag ik vragen hoe oud u bent?’
Ik vertel mijn leeftijd.
‘Dat meent u niet. Ik dacht eind veertig.’
Het avondlicht kan mild zijn.
‘Mag ik u nog wat vragen? Heeft u kinderen?’
‘Ja’, antwoord ik, ‘maar die zijn al groot. Ik denk dat mijn oudste dochter ongeveer jouw leeftijd is.’
‘Wij hebben vier kinderen. Drie meisjes en een jongen. De eerste drie zijn de meisjes en ik wilde graag een jongen, dus werden het er vier.’
‘Dan hoop ik dat ie wel van voetballen houdt.’
‘Nee, daar heb ik pech mee. Hij is al zes, maar het interesseert hem niet.’
Hij zucht. Het is stil op de Nassaukade.
‘Weet je wat echt pech is?’
Zonder mijn antwoord af te wachten, gaat hij verder.
‘Ik hou niet van mijn vrouw en zij ook niet van mij.’
Ik kijk opzij.
‘Zo.’ Meer tekst heb ik niet voor handen.
‘Dat is soms lastig. We zijn heel jong getrouwd, maar houden van is het nooit geworden. Gelukkig hebben we het goed, ik hou erg van mijn
kinderen en mijn vrouw ook. We hebben het wel goed samen. Ik ben een gezellige man.’
‘Dat is tenminste iets’, weet ik troostrijk uit te brengen.
‘Ja, maar sommige dagen heb ik er last van. Je wilt toch ook weten hoe het is om van iemand te houden.’
Hij zucht nog es. ‘Ik geloof dat de gracht hiervandaan afgesloten is voor auto’s.’
‘Dat is waar ook. Ik stap hier op het hoekje wel uit. Die laatste meters kan ik lopen.’
‘Ik kan me ook niet voorstellen dat mijn kinderen tegen een andere man papa zeggen’, vervolgt hij, terwijl hij zijn Mercedes onhandig op de hoek parkeert.
‘Hoe oud zijn ze?’
‘De oudste achttien, mijn zoon is net zes geworden.’
Ik pak mijn portemonnaie.
‘Zes’, zeg ik, ‘dan kan ie nog van voetballen gaan houden.’
‘Ik weet het niet’, zegt hij terwijl ik het wisselgeld krijg. ‘Maar onze jongste dochter kijkt steeds vaker. Ze is Ajaxfan.’
Tenminste iets.

Human Resources

• door: Auke van der Berg

Eenenzestig is ze. Ze heeft 41 jaar als verpleegkundige gewerkt. De laatste vijftien jaar in een Noord-Hollands ziekenhuis. Vorig jaar is ze een paar maanden uit de running geweest. De verzorging van haar moeder en de ziekte van haar man hadden hun tol geëist. Ondertussen draait ze alweer een jaar met inzet haar diensten.
Niet het hoofd van de afdeling Human Resources ontving haar twee weken geleden voor het jaarlijkse beoordelingsgesprek, maar een meisje dat wel erg jong leek achter dat grote bureau.
‘Ik ben Monique. Ik werk al twee maanden op HR. Ik wil direct duidelijk maken dat u niet moet denken dat u hier met een zak geld vertrekt’, was de heldere woordkeus waarmee Monique zich voorstelde.
‘Zo begon het gesprek’, vertelt ze, ‘ik wist niet wat ik moest zeggen. Terwijl ik niet op mijn mondje gevallen ben normaal gesproken.’
Haar rechterarm onderstreept haar machteloosheid door als vanzelf even in de lucht te zweven.

Kort en bondig werd haar verteld dat het dienstverband beëindigd werd en dat ze graag mee willen werken bij het zoeken naar een nieuwe baan.
Waarbij het woord outplacement als een toch wel bijzonder extraatje werd gepresenteerd.
‘U was vorig jaar immers al een tijdje oververmoeid’, had Monique vastgesteld met een blik op het scherm, ‘misschien is het wel goed om eens wat anders te ondernemen. Wat vindt u leuk?’
‘Ik was overdonderd’, zegt ze, ‘en beaamde dat ik er toen inderdaad even tussenuit moest.’
‘Ziet u wel’, had Monique gezegd, ‘ook daarom is het goed om eens verder te kijken.’
‘Voor ik het wist zaten we samen naar het scherm te kijken waarop een aantal tijdelijke banen werd beschreven. Toen ik zei dat het allemaal om banen voor een periode van drie maanden ging en ik daar niets voor voelde omdat ik dan wel erg snel mijn rechten kwijt was, werd ze bozig. Wij betalen die drie maanden, hoor, had ze gezegd. En wie weet bevalt het beide partijen zo goed dat er een verlenging inzit.’

Ze zucht. Als ze een slok van haar koffie neemt, zie ik dat haar hand lichtjes trilt.
‘Weet je wat erg is?’, gaat ze verder, ‘Je bent zo machteloos. Je voelt je zo gepakt. En je wordt nog kwaad op jezelf ook. Waarom accepteer je dit?’
Ze kijkt naar buiten.
‘Zegt dat meisje na een half uur ook nog: En? Hoe zit u hier nu zelf in?’
Een glimlach die er eigenlijk geen zin in heeft, glijdt over haar gezicht.
‘Nou, sinds die dag ik zit thuis.’

Carl Haarnack – Buku – Bibliotheca Surinamica ~ Amsterdamse uitgevers en de Surinaamse Bibliotheek

Een wandeling door Amsterdam en door de Surinaamse boekenkast
Wie een wandeling door Amsterdam maakt en goed om zich heen kijkt ziet dat Suriname altijd dichtbij is. Kijk maar naar de gevels van de grachtenpanden of de gebouwen van de West-Indische Compagnie.

Maar er ligt natuurlijk ook een minder tastbare geschiedenis die de banden met de voormalige kolonie Suriname duidelijk maken. Het is opvallend dat op slechts één vierkante kilometer in het centrum van Amsterdam de voetsporen liggen van de uitgevers van de belangrijkste werken uit de Surinaamse bibliotheek die in Nederland zijn uitgegeven. Deze uitgevers en de Surinaamse boekenkast staan in dit stuk centraal.

Aan het eind van de 18e eeuw telde de kolonie zo’n 50.000 inwoners waarvan er slechts 3000 tot de blanke Europese bevolking konden worden gerekend. Over de Europese bevolking van de kolonie werden in de regel weinig postieve verhalen verteld. Ze zou bestaan uit de grootste zuiplappen en de verachtelijkste wezens. Natuurlijk waren veel werklieden en soldaten in Europa geronseld uit arme, ongeletterde groepen. Een groot deel was naar de kolonie gekomen om galg en rad te ontlopen; mensen die hun schulden niet meer konden terugbetalen, dieven, verkrachters en moordenaars. Daarnaast werd reeds in die tijd het immorele gedrag van de blanken scherp bekritiseerd (dominee J.G. Kals – 1733); behalve dat de kolonisten de negers mishandelen geven de kolonisten zich over aan dronkenschap en aan de zonde van “Hoerereije ende egtbreuk” met negerinnen en indiaanse vrouwen. Hij noemde de wijze waarop blanken mannen negermeisjes uitzoeken op de slavenmarkt, stuitend.

Lees verder: https://bukubooks.wordpress.com/2012/01/22/uitgevers/

Paul Dijstelberge ~ De Cost en de Baet. Uitgeven en drukken in Amsterdam rond 1600

Inleiding
In 1578 vond in Amsterdam de fluwelen revolutie plaats die onder de naam ‘Alteratie’ in de geschiedenisboeken kan worden teruggevonden. Tot dat jaar was de regering behoudend katholiek, in 1578 sloot de stad zich aan bij de Opstand. Ballingen keerden terug en na de val van Antwerpen, in 1585, werden zij gevolgd door protestantse vluchtelingen uit de zuidelijke Nederlanden. De stad veranderde binnen enkele decennia van een regionaal georiënteerde provinciestad in een internationaal handelscentrum. Het inwonertal verviervoudigde van 10.000 tot meer dan 40.000.

In het laatste decennium van de 16e eeuw vestigde zich een relatief groot aantal drukkers en uitgevers in Amsterdam was er in het midden van de eeuw slechts één uitgever, in de laatste jaren van de eeuw waren het er gemiddeld twintig. Sommigen van hen waren eerder elders actief geweest, anderen waren naar Amsterdam gekomen om er het redelijk gecompliceerde en vooral kapitaalintensieve bedrijf te leren uitoefenen. Centraal in dit gemêleerde gezelschap stond de grote en kapitaalkrachtige uitgever Cornelis Claesz. Met zijn grote fonds, opgebouwd tijdens een lange en vruchtbare carrière, is hij de belangrijkste Nederlandse uitgever in de periode voor de opkomst van Blaeu en, later, de Elzeviers.

Het is de wereld van Claesz, en zijn collega’s die in dit artikel centraal staat. Ik wil echter vooral tonen hoe boeken in de 16e eeuw werden geproduceerd en ingaan op de verhouding tussen uitgever en auteur.

Complete tekst: https://www.dbnl.org/tekst/php