Lammert de Jong ~ Barrières van de Nederlandse nationaliteit

Eerder gepubliceerd in: Constitutioneel balanceren tussen Europa en nationale identiteit. Liber Amicorum voor Willem Pedroli. Symposium op 14 februari 2017, Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties.

Graag buig ik mij kritisch over de stelling, zoals verwoord in de uitnodiging voor het vriendenboek Willem Pedroli [1]: De grondwet zorgt ervoor dat de waarden die gekoppeld zijn aan de nationale identiteit beschermd worden. Wat zijn ‘de waarden van de nationale identiteit’ wanneer ‘de nationale identiteit per definitie meervoudig is, per moment en door de tijd heen (WRR 2007)?’[2] Inderdaad, de nationale identiteit heeft geen vaste inhoud; menigeen heeft daaromtrent een eigen opvatting en gedraagt zich daarnaar; vandaag zó en wellicht morgen anders. Dat geldt ook voor de sterk uiteenlopende impact van ‘Europa’ op de nationale identiteit, de een verlangt ‘meer,’ een ander wil een ‘exit.’ In de uitnodiging wordt de Grondwet gezien als beschermer van waarden die gekoppeld zijn aan de nationale identiteit. Mag dit zo worden opgevat dat de Grondwet een strong box is van welomschreven rechten en vrijheden van Nederlandse burgers, dus van de nationaliteit? Het begrip nationale identiteit is niet eenduidig te vatten. Haalt het daarmee de vaste grond onder de Nederlandse nationaliteit, de grondwettelijke zekerheden, overhoop? Het hedendaagse populisme daagt uit deze grondwettelijke zekerheden met woord en daad te borgen, met andere woorden, gestand te doen, ongeacht de culturele zingeving die en vogue opgeld doet voor de hedendaagse ‘nationale identiteit,’ welke dan ook!

Nationaliteit en nationale identiteit
Het onderscheid tussen de Nederlandse nationaliteit (citizenship) en nationale identiteit wordt gecompliceerd door het begrip ‘burgerschap.’ Daarin wordt zowel de Nederlandse nationaliteit in juridische termen gevat, maar óók wat het betekent een Nederlandse burger te zijn, een duiding van de Nederlandschen volksaard. Daaronder wordt van allerlei begrepen, zoals belangstelling voor de publieke zaak, zorg voor de ander, politieke participatie, maatschappelijke verantwoordelijkheid. Wat betreft het Europese burgerschap gaat het met name om rechten, dus om ‘burgerschap’ in een juridisch formaat. Het Europese volk, oftewel de Europese Demos, wordt tegenwoordig vooral als een problematisch fenomeen gezien, met name vanwege nationale identificaties die ‘minder’ Europa willen, of lidstaten die de grenzen voor moslimvluchtelingen sluiten. Huizinga benoemt in zijn Nederland’s Geestesmerk in wel gedragen taal de Nederlandschen volksaard. Het is verhelderend dit nog eens na te lezen. Hier kan ik niet nalaten Huizinga’s bevrijdende multiculturalisme te belichten: Wij kunnen het vreemde niet weren, en wij willen het niet weren [… ] De internationale penetratie der volkeren gaat, ondanks de ijlende koortsen die het lichaam der wereld schokken, haar gang. Laat haar op dezen onzen bodem vrij doorwerken, en houdt Uw Nederlandsche hoofd koel (Huizinga, 17, 1935).Dit was in mei 1935!

Drie jaar later wordt in de Memorie van Antwoord bij de Nederlandse Rijksbegroting 1938 gesteld: Vermeden moet worden alles wat de strekking heeft duurzame vestiging in ons reeds zo dicht bevolkt land te bevorderen, daar een verder binnendringen van vreemde elementen schadelijk zou zijn voor de handhaving van het karakter van den Nederlandschen stam. De Regeering is van oordeel dat in beginsel ons beperkt territoir voor de eigen bevolking moet blijven gereserveerd.[3] Kort daarna werd de Nederlandse grens voor Joodse vluchtelingen uit Duitsland gesloten.

Lees verder: http://ikkiseiland.com/barrieres-van-de-nederlandse-nationaliteit/

Sébastien Chauvin, Peter Clegg & Bruno Cousin (Eds.) Euro-Caribbean Societies in the 21st Century – Offshore finance, local élites and contentious politics

This edited collection examines the realities of the last remnants of the European colonial empires in the Caribbean, namely the British, Dutch and French overseas territories.

Euro-Caribbean Societies in the 21st Century – Offshore finance, local élites and contentious politics – Edited by Sébastien Chauvin, Peter Clegg, Bruno Cousin.

ISBN 9781857438697 (Hardback) – 9781351248877 (eBook) – Routledge, London, 2018

Order: https://www.amazon.com/Euro-Caribbean-Societies-21st-Century-Perspectives/dp/1857438698

With chapters by Matthew L. Bishop, J. A. Roy Bodden, Audrey Célestine, Peter Clegg, Gérard Collomb, Justin Daniel, Lammert de Jong, May Hen, Edenz Maurice, Guy Numa, Genève Phillip, Chelsea Schields, Ron van der Veer, Wouter Veenendaal and William Vlcek.

Table of Contents + Introduction

Although known and perhaps infamous for their role as high-end tourist destinations and financial centres, these small jurisdictions are complex and multifaceted places. While this volume considers their role as financial centres, it does so from alternative and original perspectives by examining how the sector shapes the internal dynamics of these Caribbean societies, and how it is itself shaped by global trends. A range of contributions is included that highlight other key issues. Political relations between the territories and their metropolitan centres and with the European Union are the focus of several chapters, highlighting the stresses and strains, and in many cases the unfulfilled expectations of devolved governance. Further chapters describe the economic instability and factors of political conflict faced by some of these societies and the available options to address them. Finally, several chapters reflect more specifically on the territories’ internal social and ethnic dynamics, and the hierarchies and inequalities that result. Bringing together a variety of different disciplinary perspectives, from political science to sociology, and from anthropology to geography, this book will be of great interest to any academic or student who wishes to see how an often overlooked part of the world is actually a key site of socio-economic transformation and a crucial nexus in global affairs.  Read more

Luc Alofs ~ Koloniale mythen en Benedenwindse feiten Curaçao, Aruba en Bonaire in inheems Atlantisch perspectief, ca. 1499-1636

De geschiedschrijving van de zogenaamd Spaanse periode van de Benedenwindse eilanden Curaçao, Aruba en Bonaire (ca. 1499-1634/6) wordt nog steeds gedomineerd door koloniale mythes over inheemse bewoners en Spaanse encomenderos. Inheemse bewoners worden beschreven vanuit een eurocentrisch perspectief ofwel als Giganten (Vespucci) ofwel als volgzame onderworpenen van Europese kolonisatie. Al in 1588, verdedigde Juan de Castellanos in zijn ‘Elegías de los claros varones de Indias y la historia del Nuevo Reino de Granada’ het encomienda systeem en prees hij de Benedenwindse encomendero’s Juan de Ampiés en Lazaro Bejarano. Twintigste eeuw historici reproduceerden deze koloniale verbeelding van de Benedenwindse eilanden. Europese nieuwkomers werden afgebeeld als de brengers van het christendom en humanisme of als oprichters van het (post) koloniale context van de Nederlandse Antillen.

Ook literatoren werden beïnvloed door deze koloniale mythen. In 1970 liet arts en dichter Chris Engels (pseudoniem: Luc Tournier) archeologisch onderzoek in Aruba uitvoeren om uit te vinden of de inheemse bevolking inderdaad Giganten waren. Cola Debrot baseerde zijn novelle De Vervolgden (1981) op het werk en leven van christenhumanist Bejarano. Humanist Frank Martinus Arion pleitte in 2003 zelfs voor het oprichten van een standbeeld voor Bejarano: ‘als de eerste Curaçaose bestuurder die zich met hart en ziel voor ons eiland heeft ingezet en zijn nut meer dan eens bewees. Bovendien was hij één van de eerste humanisten van de nieuwe wereld’. Deze publicatie is een exercitie in het deconstrueren van koloniale mythen en het tot stand brengen van een gedekoloniseerde inheems Atlantische Benedenwindse geschiedschrijving.

Gratis online lezen: https://www.sidestone.com/koloniale-mythen-en-benedenwindse-feiten

Surinaamse slavenregisters online toegankelijk

Wie op zoek is naar meer informatie over zijn Surinaamse voorouders, lessen over slavernij voorbereidt, of onderzoek doet naar het Surinaamse slavernijverleden, kan voortaan een belangrijke online bron raadplegen. Met de gedigitaliseerde en ontsloten slavenregisters is het mogelijk mensen die in slavernij leefden over een periode van bijna 35 jaar te volgen.

De database wordt op 26 juni 2018 feestelijk gelanceerd door Noraly Beyer, ambassadeur van het project  ‘Maak de Surinaamse slavenregisters openbaar’. Iedereen die in Suriname in slavernij leefde werd in het register opgenomen. De slavenregisters zijn uniek: nergens anders in de wereld is zulke gedetailleerde informatie over een complete bevolking van mensen in slavernij bewaard gebleven.

De database is als index gepubliceerd op de collectiewebsite van het Nationaal Archief.

Surinaamse slavenregisters
In de Surinaamse slavenregisters staan naar schatting tachtigduizend mensen geregistreerd die tussen 1830 en de afschaffing van de slavernij in 1863, in Suriname in slavernij leefden. Slaveneigenaren moesten de mensen die in hun bezit waren laten registreren, met vermelding van naam, geboortedatum en de naam van de moeder en informatie over geboorte, overlijden, vrijlating, verkoop en andere informatie die belangrijk was voor de status en waarde van mensen in slavernij. De registers behoren tot de collectie van het Nationaal Archief Suriname maar waren zeer beperkt toegankelijk voor het publiek, omdat ze niet gedigitaliseerd waren en een namenindex ontbrak.

Ga naar: https://www.nationaalarchief.nl/surinaamse-slavenregisters

Rosemarijn Hoefte ~ Koloniale stuiptrekking: Het experiment Suriname in de jaren 1930

Prof.dr. Rosemarijn Hoefte

Op 16 maart j.l. hield Rosemarijn Hoefte, in 2017 met steun van het KITLV-KNAW benoemd tot hoogleraar Geschiedenis van Suriname sinds 1873 in vergelijkend perspectief, haar inaugurele rede, getiteld ‘Koloniale stuiptrekking: Het experiment Suriname in de jaren 1930’ aan de Universiteit van Amsterdam.

Begin jaren dertig van de vorige eeuw veroorzaakten economische misère en werkloosheid sociale onrust in Suriname. In tegenstelling tot andere Caraïbische koloniën vond in Suriname een conservatieve backlash (tegenbeweging) plaats. Rosemarijn Hoefte gaat in haar oratie in op de discrepantie tussen het Nederlands koloniale beleid en het groeiende Surinaamse bewustzijn in de dertiger jaren.

De nieuw benoemde gouverneur J.C. Kielstra voerde een repressief beleid en lanceerde een experimenteel plan om Suriname via een tweetraps strategie te ‘ver-indischen’. Het meest in het oog springende element was de migratie van 100.000 Javanen ten behoeve van de kleine landbouw.

Het beleid van Kielstra en zijn plan tot de ver-indisching van Suriname waren een koloniale stuiptrekking. De gouverneur parachuteerde zijn plannen in de kolonie, zonder veel voeling voor wat de inwoners van Suriname bewoog of belangrijk vonden. De gouverneur was blind voor veranderingen in koloniale samenlevingen in het algemeen en die in Suriname in het bijzonder. Hij zag niet dat er een er een ‘eigen’ Surinaamse samenleving begon te gloren, aldus Hoefte.

De oratie kunt u hier terug lezen.

Een Engelse versie is ook beschikbaar. 

NOS ~ Witte handel in zwarte mensen

Elk jaar op 1 juli vieren we het einde van de slavernij. Wat gebeurde er precies en welke rol speelde Nederland in deze pijnlijke geschiedenis? In deze special een terugblik op ruim 200 jaar trans-Atlantische slavernij.

Nederland actief in de slavenhandel
Het is een bittere geschiedenis, de ruim twee eeuwen waarin Nederland actief is in de trans-Atlantische slavernij.

Het begint in de 17e eeuw als Nederland zich mengt in de strijd met andere Europese landen om rijkdom en winst te vergaren via koloniën in Noord- en Zuid-Amerika.
De Spanjaarden en Portugezen hebben dan al diverse koloniën gesticht in de Nieuwe Wereld en verschepen tot slaafgemaakte Afrikanen vanuit de kust van West-Afrika om op de grootschalige suiker-, koffie- en katoenplantages te werken. De oorspronkelijke bevolking wordt niet geschikt gevonden voor dit zware werk en is bovendien voor een deel door de kolonisten uitgeroeid.

Als de Nederlandse West-Indische Compagnie (WIC) in 1630 een deel van Brazilië verovert op de Portugezen, krijgt Nederland ook belangstelling voor de Afrikaanse slavenhandel.
De WIC verovert in 1637 een belangrijk bastion in West-Afrika op de Portugezen: fort Elmina in Ghana. Vanaf dat moment hebben de Nederlanders een machtsbasis op het Afrikaanse continent, waarvandaan ze kunnen meedoen aan de georganiseerde slavenhandel.

De Nederlanders verschepen zo’n 600.000 Afrikanen, 5 procent van het totaal van naar schatting 12 miljoen die tussen de 15e tot de 19e eeuw door de Europeanen als slaaf worden verhandeld.
Morele bezwaren zijn er nauwelijks. Terwijl slavernij in West-Europa verboden is, wordt de trans-Atlantische slavernij met de Bijbel in de hand verdedigd.

Ga naar: https://lab.nos.nl/projects/slavernij/index.html